شرایط سرمایه گذاری در بورس ترکیه

شرایط سرمایه گذاری در بورس ترکیه چیست؟ چگونه می توان در بازار بورس ترکیه سرمایه گذاری کرد؟ انواع بازار بورس ترکیه کدام است؟ آیا سرمایه گذاری در بورس ترکیه عاقلانه است؟ چگونگی ثبت نام در بازار بورس ترکیه؟ چگونگی خرید سهام در بورس ترکیه؟ چگونه وارد بورس ترکیه شویم؟ سرمایه لازم برای سرمایه گذاری در بورس ترکیه چقدر است؟ در این مقاله از استانبول همراه به توضیح درباره بازارهای بورس ترکیه می پردازیم.

خوب است بدانید خرید ملک در ترکیه تنها راه سرمایه گذاری مطمئن در ترکیه نیست.  راه های زیادی برای سرمایه گذاری در ترکیه وجود دارد. یکی از این راه ها سرمایه گذاری در بورس ترکیه است. نخستین بازار بورس در ترکیه در چاودارحیصار منطقه ی کوتاهیا درسالهای پایانی دویست سال پس از میلاد مسیح و به دستور دیئولئتیانوس امپراطور رمی شروع شد. گرچه بورس اوراق بهادار استانبول در سال ۱۹۲۶ بنا شد و در سال ۲۰۱۳ با ادغام بورس طلا و بورس معاملات مدت دار و آتی، بورس استانبول کار خود را گسترش داد.

بازار سهام یا بورس دقیقا چیست؟

بورس اوراق بهادار  به بازارهای منظم و تحت نظارت گفته می شود که در آن اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه و صندوقهای سرمایه گذاری و کالاهای ارزشمند دیگری چون نفت، طلا و قهوه خرید و فروش می شوند. بورس ها سکوهایی هستند که در آن ابزارهای سرمایه گذاری مانند کالاها یا اوراق بهادار مطابق با قوانین مشخص و با تطبیق خریداران و فروشندگان جا به جا می‌شود. در واقع بازار بورس جایی است که سرمایه گذاران سعی می کنند از طریق تغییر در معاملات کوتاه مدت و بلند مدت قیمت، به سود برسند.

حال آنکه در بورس اوراق بهادار، اسناد ارزشمندی از قبیل سهام، اوراق قرضه، قبض و صندوق های سرمایه گذاری معامله می شود. در بورسهای تجاری فلزات ارزشمند مانند طلا، نقره، پلاتین، محصولات بخش انرژی از جمله نفت و گاز طبیعی، پارتیشن های ارزی، محصولات کشاورزی مثل قهوه، پنبه و گندم معامله می شود. معاملات آتی، پیمان آتی و اختیار معامله، بر اساس دارایی زیربنایی در بازارهای معاملات مدت دار داد و ستد می شوند.

توجه: زمانی که از اصطلاح بورس در ترکیه استفاده می کنیم، منظور همان بورس اوراق بهاداراستانبول یا به اختصار ۱۰۰ BIST است.

شرایط معامله سهام در بورس ترکیه

در قدم اول، باید بدانید که شرایط سرمایه گذاری در بورس ترکیه چیست؟ شما باید بدانید که، سرمایه‌گذاری افراد خارجی در بورس ترکیه، امکان‌پذیر نیست؛ بدین معنا که ایرانیان نمی‌توانند همانطور که در داخل ایران به بورس دسترسی آزاد دارند، در ترکیه هم به صورت فردی و شخصی، نسبت به سرمایه‌گذاری در بورس اقدام کنند. اما راه‌حل‌هایی نیز برای این امر وجود دارد.

اولین لازمه فعالیت در بورس، افتتاح حساب در ترکیه است. اکثر ایرانیانی که اقامت دائم و یا شهروندی ترکیه را دارا نیستند، قادر خواهند بود تا در بانک زراعت ترکیه، حساب باز نمایند؛ در اصل، فعالیت در بورس ترکیه نیز به نوعی از طریق همین بانک امکان‌پذیر است.

اگر تمایل دارید در مورد  افتتاح حساب در ترکیه بیشتر بدانید می توانید مقاله زیر را مطالعه کنید.

البته باید توجه داشت که فعالیت در بورس این کشور، از طریق هر بانک دیگری نیز ممکن خواهد بود:

•  معامله سهام در بورس ترکیه، از طریق صندوق سرمایه‌گذاری بورس موجود در بانک‌ها، ممکن خواهد بود.
•  ایرانیان می‌توانند از طریق صندوق سرمایه‌گذاری بورس بانک زراعت، نسبت به معامله در بورس اقدام کنند.
• شما مبلغ مورد نظر خود را به این صندوق‌ها واریز می‌کنید، و بانک، مدیریت مبلغ شما را برعهده می‌گیرد.
• بانک از طرف شما در بورس سرمایه‌گذاری می‌کند و سود حاصل را به حساب شما واریز می‌کند.
•  تا زمانی که شهروندی ترکیه را اخذ نکرده‌اید، نمی‌توانید مستقیما در بورس معامله کنید.

چگونگی باز کردن حساب سرمایه گذاری در بورس ترکیه

پیش از هر اقدامی به سایت رسمی SPK  مراجعه کنید و لیست موسسات واسطه معتبر و بانک های دارای مجوز را مشاهده کنید. در این مسیر به مقایسه فاکتور های چون  خدمات کارگزاری، کارمزد معامله، نرخ کمیسیون و سایر هزینه ها و کسر خانه های کارگزاری مناسب ترین کارگزاری بورس ترکیه را برای خود برگزینید. در انتخاب کارگزار بورس دقت کنید چون تمامی کارهایی که می تواند شما را به سود برساند، در دست کارگزار است.

زمانی که خودتان در شعبه کارگزاری که انتخاب کردید حضور پیدا کردید و موافقت نامه چارچوب خدمات کارگزاری و فرم اطلاع رسان ریسک را مطالعه کنید و امضا کنید،حساب سرمایه گذاری شما  فعال خواهد شد. بعد از انتقال پول به حساب خود، می توانید سفارشات خود را در سکوی سرمایه گذاری شرکت کارگزاری مذکور و تجارت در بورس کالا وارد کنید.

فرم اطلاع رسانی ریسک

هدف فرم های گزارش ریسک، اطلاع رسانی به سرمایه گذار در مورد خطرات مرتبط با ابزارهای مختلف بازار بورس است. SPK بنیاد هیئت مدیره ی بازار بورس، تفهیم و امضاء فرم های گزارش ریسک توسط سرمایه گذارانی که می خواهند حساب سرمایه گذاری باز کنند را برای سرمایه گذاران الزامی کرده است. تمامی سرمایه گذارانی که مایلند یک حساب سرمایه گذاری افتتاح کنند، بایستی فرم گزارشگری ریسک عمومی ابزار بازار سرمایه را امضا کنند. همچنین سرمایه گذارانی که می خواهند در ابزارهای مشتق و ضمانت سرمایه گذاری کنند، باید فرم های اعلام خطر مربوط به ابزارهای مشتق و ضمانت نامه را نیز امضا کنند.

تجارت در بورس کالا

سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار سفارشات خرید و فروش خود را از طریق سکوی معاملات آنلاین سرمایه گذاری ارائه شده توسط کارگزاری انجام می دهند و معاملات یا خرید و فروش زمانی انجام می شود که سفارشات به طور خودکار بر اساس مقدار و قیمت، مطابقت داشته باشند. ارسال سفارشات را می توان از طریق تلفن و فکس یا به صورت حضوری انجام داد.

جهت اینکه سفارش خرید منتقل شده توسط یک سرمایه گذار محقق شود، یک سفارش فروش برای تحقق این سفارش و در همان قیمت باید به بورس ارسال شود. اجرای سفارشات در بورس کالا به همخوانی تقاضا و عرضه بستگی دارد. بسته به ترجیح سرمایه گذار، عرضه ی سهام و سفارش های انجام نشده در پایان روز کنسل می شوند یا در انتظار خریدار خواهند ماند.

کسب درآمد در بورس کالا

چنانچه سرمایه منفعلی دارید، می توانید با سرمایه گذارید در بورس کالای ترکیه به سودآوری برسید. برای این کار تنها یک حساب کاربری سرمایه گذاری در یک کارگزاری بورس افتتاح کنید و ابزارهای سرمایه گذاری خریداری کنید که فکر می کنید افزایش قیمت خواهند داشت.

توجه: چنانچه قیمت سهام خریداری شده برای سرمایه گذاری در بورس ترکیه مطابق خواسته شما افزایش پیدا کند، می توانید با فروش سهام در قیمت مورد نظر خود سود کسب کنید و سود خود را بدست بیاورید.

چنانچه با متنوع کردن سرمایه گذاری ها، یک سبد متعادل بسازید، می توانید با توزیع آنها مدیریت کنید تا ریسک خود را به کمترین خد برسانید و سود خود را به حداکثر برسانید. برای اینکه بتوانید هنگام خرید سبد سرمایه گذاری خود، تخمین های دقیقی در مورد قیمت سهم بدست بیاورید، باید مدتی مراقب حرکت قیمت سهام معامله شده در بازار باشید و با دقت تحقیق در مورد داده های مالی شرکت ها، انتظارات رشد و سودآوری آنها را انجام دهید.

انواع بازارها در بورس استانبول

در بورس اوراق بهادار ترکیه انواع مختلفی از بازارها هستند که می‌توان گفت همه آنها در یک دسته بندی اصلی سه‌تایی قرار می گیرند:

•  بازار سهام
•  بازار بین‌المللی
• بازار اوراق قرضه و اسناد

بازار سهام

• بازار ملی‌National Market‌ : در این بازار شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس را دارا بوده و از طرفی گردش معاملاتی بالایی داشته باشند، عضو هستند.
• بازار ملی ثانویه ‌Second National Market‌: این بازار نیز در جهت عملیات تامین سرمایه برای بنگاه‌های تجاری متوسط و کوچک فعالیت می‌کند. با توجه به پتانسیل این نوع شرکت‌ها، انتظار رشد بالایی ‌ برای آنها متصور است.
• بازار اقتصاد جدید‌New Economy Market‌ : این بازار به‌دنبال عملیات فاینانس شرکت‌های مربوط به فناوری اطلاعات از تولیدات چند رسانه‌ای گرفته تا کامپیوتر و سخت افزار و نرم افزار است.
• بازار اقتصاد جدید‌، بازار ETF: برای مبادله برگه‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری تاسیس شده است.
• بازار شرکت‌های تحت نظر و مراقبت ‌watching list‌: در این بازار اوراق بهادار شرکت‌هایی مورد مبادله قرار می‌گیرد که به دلایلی مثل تخلفات احتمالی، عدم‌افشای کامل و به موقع، ارائه ناقص اطلاعات مربوط یا معاملات مشکوک، از طرف بورس نیاز به مراقبت و نظارت بیشتری دارند. این بازار به‌وجود آمده تا در راستای حفظ حقوق سهامداران کار کند و معاملات این شرکت‌ها را از شرکت‌های عادی مجزا کند، چراکه امکان حذف این شرکت‌ها از لیست شرکت‌های بورسی وجود دارد.
• بازار عمده فروشی: در این بازار هر سهمی را که در بازار ملی یا بازار ملی ثانویه دادوستد نشود، می‌بینیم. البته این بازار، سهام را در حجم بالا معامله می‌کند. همچنین عرضه اولیه سهام به بورس هم از همین بازار صورت می‌گیرد مانند زمانی که شرکت‌ها خصوصی‌سازی‌ شده و سهام آنها برای اولین بار به بورس می‌آید. معامله عمده در زمینه سهام شرکت‌های خارج از بورس نیز در این بازار مجاز است.
• بازار کوپن حق تقدم‌ Rights Coupon Market‌: بازاری برای داد و ستد گواهینامه یا کوپن‌های حق تقدم که برای افزایش سرمایه استفاده می‌شود.

بازار بین‌المللی

در سال ۱۹۹۷، با پذیرش اوراق قرضه بین‌المللی عرضه شده توسط «نایب رئیس خزانه‌داری» جهت معامله در خارج از کشور، «بازار اوراق قرضه و اسناد بین‌المللی» کار خود را شروع کرد. سپس «بازار رسیدهای سپرده‌گذاری» بازار بین‌المللی بورس استانبول با داد و ستد رسیدهای سپرده‌گذاری سهام منتشره در سطح جهان فعالیت خود را شروع کرد. هم اکنون رسیدهای سپرده‌گذاری بزرگترین بانک قزاقستان به نام (Kazkommertsbank) در«بازار رسیدهای سپرده‌گذاری بین‌المللی» و اوراق قرضه اروپا به نام (Eurobond) که توسط دولت جمهوری ترکیه منتشر می‌شود در «بازار اوراق قرضه و اسناد بین‌المللی» معامله می‌شود. تمام عملیات این بازار برحسب دلار آمریکا بوده و امور تسویه آن از طریق Citibank و Euroclear و از طریق سپرده‌گذاری مرکزی ترکیه به نام «تاکاس بانک صورت می‌گیرد.

بازار اوراق قرضه و اسناد

بازار اوراق قرضه و اسناد، بازار متشکلی را برای  معامله اوراق بهاداری که درآمد ثابت دارند خود شامل ۳ بخش می باشد:

1. بازار موافقتنامه‌های بازخرید و بازخرید معکوس
2. بازار خرید و فروش یکجا
3. بازار دارایی‌های غیرمنقول و مستغلات

بورس ابزار مشتقه ترکیه‌

بورس ابزار مشتقه ترکیه( Turkish Derivatives Exchange) که در سال ۲۰۰۲ تاسیس شد، با نام اختصاری TURKDEX در سال ۲۰۰۵ فعالیت خود را شروع کرد. این بورس به‌دنبال ایجاد، ابداع و گسترش ابزارهای مالی است که کار پوشش ریسک را برای سرمایه‌گذاران انجام دهد.

ساعات رسمی دادوستد

• بازار سهام: از ۹:۳۰ تا ۱۲:۰۰ و ۱۴:۰۰ نت ۱۴:۳۰ برجسب بازارهای مختلف، متفاوت است.
• بازار اوراق قرضه و برات: از ۹:۳۰ تا ۱۲:۰۰ . ۱۳:۰۰ تا ۱۷:۰۰ برحسب بازارهای مختلف، متفاوت است.
• بازاربین‌المللی : از ۱۳:۰۰ تا ۱۶:۳۰.
• بازار اوراق قرضه و برات بین‌المللی از ۱۰:۰۰ تا ۱۷:۰۰.

به یاد داشته باشید مهاجرت و خرید ملک در ترکیه، باید همراه با مشورت با متخصصان و همچنین برنامه ریزی و تفکر باشد. اگر در رابطه با اخذ شهروندی و اقامت ترکیه سوالی دارید، مقاله مربوطه را مطالعه کنید. خوشحال می شویم دیدگاه های خود را در بخش نظرات با استانبول همراه در میان بگذارید.